Nasza szkoła

Historia szkoły podstawowej w Polsce

Szkoła podstawowa w Polsce to obowiązkowy element współczesnego systemu oświaty. Obowiązek szkolny pojawił się zresztą już na początku dziewiętnastego wieku, potwierdzono go zaś po odzyskaniu państwowości, po zakończeniu drugiej wojny światowej i w latach dziewięćdziesiątych. Sam model szkoły podstawowej nie zawsze był jednak taki sam, w latach międzywojennych więc edukacja w niej trwała siedem lat i obejmowała dzieci, które miały więcej niż siedem, ale mniej niż czternaście lat.

Początkowo dopuszczano istnienie szkół czteroklasowych, z których kierowano dzieci do szkół trzyletnich. Można też było powoływać do życia szkoły pięcioletnie z dwuletnim okresem uzupełniającym. Dziecko kończyło szkołę po siedmiu spędzonych w niej latach, gdy zaś nie notowało odpowiednich postępów w nauce, obowiązek nauki kończył się w tym roku szkolnym, w którym kończyło czternaście lat. Po wybuchu drugiej wojny światowej do roku 1942 szkoła podstawowa miała jedynie cztery klasy, a od roku szkolnego 1948/49 aż do roku szkolnego 1965/66 obowiązywała edukacja siedmioletnia. W tym okresie liceum ogólnokształcące trwało cztery lata, co dawało jedenastoletni cykl kształcenia ogólnego, a klasy liczone były w jednym ciągu – od pierwszej do jedenastej.

Sprawdź: Rok szkolny i akademia pasowania na ucznia tuż tuż. Czy masz już scenariusz na tę okazję? Jeśli nie to sprawdź ofertę wydawnictwa Biała Łódka na: www.biala-lodka.pl/pasowanie-na-ucznia

Ustawa z dnia 15 lipca 1961 roku wprowadziła kolejne zmiany. Tym razem zdecydowano o tym, że nauka w szkole podstawowej zostanie przedłużona do lat ośmiu, co miało pozwolić na lepsze przygotowanie uczniów do tego, aby zdobywali kwalifikacje zawodowe. W ramach reformy wprowadzono też nowe programy kształcenia, w roku szkolnym 1966/67 po raz pierwszy pojawiła się przy tym klasa ósma. To właśnie szkoła podstawowa została, zgodnie zresztą ze swoją nazwą, uznana za podstawowe ogniwo systemu edukacyjnego i nauka w zakresie wszystkich ośmiu klas została objęta obowiązkiem szkolnym. To właśnie świadectwo potwierdzające ukończenie szkoły podstawowej potwierdzało też, że dana osoba może kontynuować naukę w szkołach określanych jako ponadpodstawowe. Aż do 1991 szkoła podstawowa była placówką z jednolitym programem kształcenia. W praktyce oznaczało to, że we wszystkich szkołach w Polsce realizowano dokładnie ten sam program, a co za tym idzie – uczniowie korzystali z identycznych podręczników.

„Szkoła podstawowa zapoczątkowała również zajęcia dydaktyczne takie jak muzyka, rytmika czy koła teatralne, które mają ogromny wpływ na rozwój dziecka. Dobrze prowadzone koło teatralne łączy w sobie wszystkie elementy wspomnianych wcześniej dziedzin – muzykę, taniec czy wreszcie aktorstwo. Nasze wydawnictwo Biała Łódka powstało właśnie w celu współpracy z amatorskimi szkolnymi, przedszkolnymi czy też samodzielnie funkcjonującymi teatrami. Takie organizacje potrzebują różnorodnego wsparcia. Wydawnictwo Biała Łódka dostarcza im gotowe scenariusze, a zadaniem młodych aktorów jest jak najlepsze odegranie ich ról” – wyjaśnia Adam Szafraniec, autor scenariuszy przedstawień i właściciel wydawnictwa Biała Łódka.

Po roku 1991 nauczycielom pozostawiono znacznie więcej swobody, mogli więc realizować różne programu pod warunkiem, że nie zmieniała się podstawa programowa, a więc pewien zestaw wspólnych treści, który zdobył akceptację ministra edukacji narodowej. W ciągu pierwszych trzech lat prowadzono tak zwane nauczanie początkowe, a więc takie, które pozwalało uczniom na opanowanie podstawowych wiadomości i umiejętności niezbędnych w późniejszej edukacji. Potem następował czas kształcenia ogólnego związanego z różnymi dyscyplinami naukowymi i obszarami aktywności człowieka. Choć założenia na to nie wskazywały, także w kontekście nauczania początkowego mieliśmy do czynienia z podziałem na konkretne przedmioty nauczania.

W ośmioletnich szkołach podstawowych organizowano również klasy mające na celu przysposobienie do pracy zawodowej. W klasach tych znajdowali się uczniowie, którzy mieli już ukończony piętnasty rok życia, nie ukończyli jednak klasy wyższej niż piąta lub szósta. Ostatni absolwenci ośmioletniej szkoły podstawowej opuścili jej mury w roku szkolnym 1999/2000. To właśnie wtedy wprowadzono też w życie reformę, która zaowocowała utworzeniem sześcioletniej szkoły podstawowej. Do przywrócenia szkół ośmioletnich doszło 1 września 2017 roku. Dziś też dziecko może rozpocząć edukacje tak w wieku sześciu, jak i siedmiu lat.